การพัฒนากฎหมายว่าด้วยการจัดดำเนินการให้พระภิกษุสละสมณเพศ

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ (๑) เพื่อศึกษาแนวความคิด ทฤษฎี และพัฒนาการที่เกี่ยวกับ การจัดดำเนินการให้พระภิกษุสละสมณเพศ (๒) เพื่อศึกษามาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการจัด ดำเนินการให้พระภิกษุสละสมณเพศของพุทธวินัยบัญญัติและของประเทศไทย รวมทั􀀭งของ ต่างประเทศ (๓) เพื่อศึกษาวิเคราะห์ปัญหาอุปสรรคและแนวทางแก้ไขปัญหาการจัดดำเนินการให้ พระภิกษุสละสมณเพศ และ (๔) เพื่อนำเสนอร่างกฎหมายเกี่ยวกับการจัดดำเนินการให้พระภิกษุ สละสมณเพศ การวิจัยนี้ใช้วิธีการวิจัยเอกสารและนำข้อมูลจากเอกสารที่รวบรวมมาทั้งเอกสาร ภาษาไทยและภาษาต่างประเทศที่เกี่ยวกับการจัดดำเนินการให้พระภิกษุสละสมณเพศมาวิเคราะห์ เพื่อค้นหาปัญหาและหาแนวทางแก้ไขต่อไป ผลวิจัยพบว่า กฎเกณฑ์เกี่ยวกับการจัดดำเนินการให้พระภิกษุสละสมณเพศยังมีปัญหาและ ข้อบกพร่อง คือ (๑) บทบัญญัติแห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ ยังขาดความชัดเจนถึง อำนาจของเจ้าพนักงานในการสั่งให้พระภิกษุสละสมณเพศ รวมทั้งยังขาดความชัดเจนถึงหลักเกณฑ์ และวิธีการจัดดำเนินการให้พระภิกษุสละสมณเพศกรณีพระภิกษุถูกจับโดยต้องหาว่ากระทำ ความผิดอาญา หรือต้องจำคุก กักขัง หรือขัง (๒) ยังขาดบทบัญญัติเกี่ยวกับผู้มีอำนาจวินิจฉัยให้สละ สมณเพศกรณีพระภิกษุผู้ปกครองสงฆ์ประพฤติล่วงละเมิดพระธรรมวินัยเป็นอาจิณซึ่งมาตรา ๒๗ วรรคสอง แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ฯ กำหนดให้ตราในกฎมหาเถรสมาคม (๓) บทบัญญัติแห่ง กฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ ๑๑ ยังมีข้อบกพร่องทั่งระยะเวลาที่บังคับให้สละสมณะเพศและโทษ อาญา (๔) เมื่อมีคำวินิจฉัยถึงที่สุดให้สละสมณเพศแล้วก็ยังไม่ยอมสละ กฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ ๑๑ และฉบับที่ ๒๑ กำหนดมาตรการขั้นสุดท้ายแต่เพียงให้รับโทษอาญาและให้ขออารักขาต่อ เจ้าหน้าที่ แต่ยังคงมีปัญหาว่าบุคคลนั้นพ้นฐานะความเป็นภิกษุแล้วหรือไม่เมื่อใด และ (๕) โทษของ การไม่สละสมณเพศภายในเวลาที่กำหนดก็ยังไม่เหมาะสม ข จากประเด็นปัญหาข้างต้น (๑) ควรแก้ไขเพิ่มเติมมาตรา ๒๙ และมาตรา ๓๐ แห่ง พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ฯ โดยกำหนดให้มหาเถรสมาคมมีอำนาจในการออกหลักเกณฑ์และวิธีการ จัดดำเนินการให้พระภิกษุสละสมณเพศทั้งแบบวาจาและแบบลายลักษณ์อักษรกรณีพระภิกษุถูกจับ โดยต้องหาว่ากระทำความผิดอาญาหรือต้องจำคุก กักขัง หรือขัง และให้พนักงานสอบสวนและ พนักงานเจ้าหน้าที่จัดดำเนินการตามหลักเกณฑ์และวิธีการดังกล่าวเท่านั้น นอกจากนี้ควรให้มีสถาน ทัณฑกรรมซึ่งต้องมิใช่สถานีตำรวจหรือสถานที่ควบคุมผู้ต้องหาของพนักงานสอบสวน กรณี พระภิกษุถูกจับโดยต้องหาว่ากระทำความผิดอาญาซึ่งคดีอยู่ระหว่างชั้นสอบสวนและพระภิกษุยังไม่ ยินยอมสละสมณเพศ ทั้งนี้ เพื่อจะได้ไม่ต้องจำขังพระภิกษุทั้งผ้าเหลือง (๒) ควรแก้ไขเพิ่มเติมกฎ มหาเถรสมาคม ฉบับที่ ๒๑ โดยกำหนดให้มีคณะบุคคลหนึ่งมีอำนาจวินิจฉัยให้พระภิกษุสละสมณ เพศกรณีพระภิกษุผู้ปกครองสงฆ์ประพฤติล่วงละเมิดพระธรรมวินัยเป็นอาจิณให้ชัดเจนยิ่งขึ้นโดย นำลักษณะ ๒ ว่าด้วยผู้มีอำนาจลงนิคหกรรม ข้อ ๗ ถึงข้อ ๑๐ แห่งกฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ ๑๑ มา ใช้บังคับโดยอนุโลม (๓) ควรแก้ไขเพิ่มเติมกฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ ๑๑ โดยกำหนดให้เมื่อมีคำ วินิจฉัยถึงที่สุดให้สละสมณเพศแล้วต้องสึกภายในสามวันนับแต่วันที่ได้ทราบคำวินิจฉัย หากฝ่ าฝืน ต้องได้รับโทษอาญาในมาตรา ๔๓ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ฯ (๔) ให้ถือว่าพระภิกษุผู้ต้องคำ วินิจฉัยถึงที่สุดให้สละสมณเพศพ้นจากความเป็นพระภิกษุเมื่อพ้นกำหนดสามวันนับแต่วันที่ได้ รับทราบคำวินิจฉัยนั้น และ (๕) โทษของการไม่สละสมณเพศควรให้มีโทษปรับหรือทั้งจำทั้งปรับ ด้วย