วิเคราะห์ความสัมพันธ์ชาดกมาลากับชาดกในพระบาลีและอรรถกถา

Abstract

งานวิจัยเรื่อง “วิเคราะห์ความสัมพันธ์ชาดกมาลากับชาดกในพระบาลีและอรรถกถา” นี้ มีวัตถุประสงค์ 4 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของคัมภีร์ชาดกและชาดกมาลา 2) เพื่อวิเคราะห์คุณค่าด้านวรรณศิลป์ 3) เพื่อวิเคราะห์คุณค่าด้านสังคม 4) เพื่อนำองค์ความรู้ไป พัฒนาวิชาการด้านพระพุทธศาสนาและสังคม ผลการศึกษาพบว่า 1) ชาดกมาลามีความสัมพันธ์ในด้านเนื้อหาที่คล้ายคลึงกับชาดกพระบาลี อรรถกถา กล่าวได้ว่ามีความเป็นไปได้ที่อารยศูรน่าจะนำเนื้อหาในชาดกมาลามาจากชาดกพระบาลีนั่นเอง แต่ เปลี่ยนแปลงการเน้นย้ำหลักธรรมคำสั่งสอนให้แตกต่างออกไป 2) ชาดก คือ เรื่องราวในอดีตของพระพุทธเจ้าที่ทรงนำมาแสดงปรารภเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ในปัจจุบันเป็นพระชาติที่พระพุทธองค์ทรงบำเพ็ญบารมีเพื่อจะตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคต ส่วน ชาดกมาลาเป็นผลงานอารยศูรซึ่งประพันธ์เป็นร้อยกรองภาษาสันสกฤต ท่านน่าจะมีชีวิตอยู่ในราว คริสต์ศักราชที่ 350–400 3) คุณค่าทางด้านวรรณศิลป์ คือ ความไพเราะของบทประพันธ์ซึ่งทำให้ผู้อ่านเกิดอารมณ์ ความรู้สึกและจินตนาการตามรสความหมายของถ้อยคำและภาษาที่ผู้ประพันธ์เลือกใช้เพื่อให้มี ความหมายกระทบใจผู้อ่าน วรรณคดีบาลีสันสกฤตเรียกการประดับตกแต่งที่ทำให้บทกวีมีความ ไพเราะว่า “อลังการ” ในชาดกทั้ง 3 เรื่องมีความงามในด้านฉันทลักษณ์ และมีรสของอลังการที่เป็น เลิศ แม้แต่การวางตัวละคร การปรับปรุงแก้ไขคำให้มีรสของอลังการยังสามารถแสดงความสุนทรีย- รสออกมาได้อย่างสมบูรณ์ 4) คุณค่าด้านสังคม คือหลักธรรมในชาดกที่ส่งเสริมขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมใน สังคมไทยได้เป็นอย่างดี มีค่านิยมเรื่องความซื่อสัตย์ของภรรยาต่อสามีและเรื่องความอ่อนน้อมถ่อมตน ความเชื่อเรื่องบุญบาป นรกสวรรค์ การประพฤติธรรมอาทิเช่น การให้ทาน การรักษาศีล การแสดง ธรรม และการสวดมนต์ และหลักธรรมในการบำเพ็ญบารมีของพระโพธิสัตว์ เพื่อมุ่งแสดงให้เห็น คุณธรรมของพระโพธิสัตว์ในเรื่องของการบำเพ็ญบารมีเป็นหลัก โดยมุ่งเน้นให้พฤติกรรมของ ข พระโพธิสัตว์เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับผู้อ่านเพื่อนำไปประพฤติปฏิบัติพัฒนาตนและสังคมให้มีความสงบ สุข 5) การนำองค์ความรู้ที่ได้ มาออกแบบพัฒนาคน อาทิเช่น พิษน้ำเมา ซึ่งโทษของการดื่ม น้ำเมานั้นมีมากมายที่ปรากฏให้เห็นในปัจจุบัน การนำหลักธรรม คือการรักษาศีลอย่างจริงจัง เมื่อ สมาทานแล้วตั้งใจรักษาตามสัจจวาจาที่ได้เปล่งออกไป และหนุนด้วยหลักธรรมสำคัญคือขันติ ซึ่งต้อง มีจิตใจที่เข้มแข็งโดยประพฤติปฏิบัติตามศีล สัจจะ และขันติที่สมาทานเอาไว้อย่างตั้งใจจริงย่อมสำเร็จ ผลตามปรารถนาได้ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรดำเนินการออกแบบในการนำหลักธรรมดังกล่าวมาใช้ใน การป้องกันและบำบัดเกี่ยวกับโรคสุราต่อไป