การบริหารจัดการน้ำตามแนวธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียงของวัดและชุมชนในจังหวัดนครสวรรค์

Abstract

โครงการวิจัยเรื่อง “การบริหารจัดการน้ำตามแนวธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียงของวัด และชุมชนในจังหวัดนครสวรรค์” มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาการบริหารจัดการน้ำตามแนวธนาคารน้ำ ใต้ดินแบบพอเพียงของวัดและชุมชนให้เป็นพื้นที่ตัวอย่างหรือพื้นที่ต้นแบบ โดยใช้การวิจัยเชิง ปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ผ่านการพัฒนาความรู้ การลงมือทดลอง และปฏิบัติการจริงในลักษณะ พื้นที่ต้นแบบ และมีการวิเคราะห์เนื้อหาในลักษณะการพรรณนาความประกอบประกอบฐานข้อมูล ภาพถ่ายกิจกรรม และการบรรยายข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นเชิงพื้นที่ เพื่อให้เห็นรูปแบบหรือกระบวนการที่ ดำเนินการพัฒนา รวมถึงหลักฐานในการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงทั้งในเชิงกายภาพและคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า ในการขับเคลื่อนพัฒนาโครงการวิจัย ได้มีการให้ความรู้และการลงมือฝึกปฏิบัติจริงเพื่อให้ เกิดทักษะในการบริหารจัดการน้ำตามแนวธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียงของวัดและชุมชน ทั้งใน ตำบลหนองนมวัว อำเภอลาดยาว และตำบลหัวถนน อำเภอท่าตะโก จังหวัดนครสวรรค์ โดยเปิด โอกาสให้ประชาชนและภาคีเครือข่ายได้มีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาน้ำที่ท่วมขังในชุมชน รวมถึงน้ำ เน่าเสียหรือน้ำทิ้งจากวัด ครัวเรือน หรือจากชุมชน โดยการจัดสร้างธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียง ระบบปิดแบบครัวเรือนโดยการขุดหลุมประมาณ 1 เมตร ลึก 1.80 เมตร จากนั้นได้นำวัสดุที่มีใน ครัวเรือน เช่น การใช้สุ่มไก่เก่ามาแทนวัสดุทรงกระบอกเพื่อป้องกันการพังทลายของดิน แล้วใส่ก้อน หินหรือวัสดุที่ไม่ก่อมลพิษลงไป ก่อนที่จะปิดปากหลุมด้วยผ้าใยตาข่ายสีฟ้าและใช้เม็ดหินบดขนาดเล็ก ปิดปากหลุมเพื่อจะได้กรองเศษวัสดุหรือขยะไม่ให้ไหลลงไปในหลุม จาการทดลองดำเนินการตาม รูปแบบและวิธีการข้างต้นสามารถที่จะแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชนได้จริง จากการถอดบทเรียนการขับเคลื่อนพัฒนาการบริหารจัดการน้ำตามแนวธนาคารน้ำใต้ดิน แบบพอเพียงของวัดและชุมชน พบว่า การดำเนินการข้างต้นจะเกิดผลสัมฤทธิ์ได้นั้นจะต้องอาศัยการ มีส่วนร่วมของคนในชุมชนและภาคีเครือข่ายทั้งภาครัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้อง ผ่านกระบวนการ 1) การค้นหาปัญหาน้ำท่วมขัง น้ำเน่าเสีย หรือน้ำทิ้งจากวัด ครัวเรือน หรือชุมชนร่วมกัน 2) การ แลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียงเพื่อเป็นแนวทางในแก้ไขปัญหาร่วมกัน 3) การ ผนึกกำลังแกนนำชุมชนที่มีจิตอาสา 4) การร่วมกันลงมือทำในการลงมือปฏิบัติ ทดลองทำธนาคารน้ำ ใต้ดินแบบพอเพียง และสุดท้าย 5) การสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้เรื่องธนาคารน้ำใต้ดินแบบพอเพียง ทั้งนี้เพื่อขยายฐานความรู้ไปสู่เด็กและเยาวชนให้มีการสืบสาน พัฒนา และต่อยอด